Wybrane partie Dawida Przepiórki

Wybrane partie Dawida Przepiórki

wyboru dokonał Stanisław Gawlikowski, komentarze przepisali Ulrich Jahr (1-9) i Wojciech Gryciuk (10)

zobacz: partie polskich szachistów

Po kliknięciu na dowolne posunięcie otworzy się okienko z szachownicą (można je dowolnie przesuwać oraz zmieniać jego rozmiar).

Znaczenie Dawida Przepiórki, w historii szachów jako praktyka, nie idzie w parze z Jego znaczeniem jako kompozytora. Będąc jednym z najsłynniejszych arcymistrzów problemistyki – Przepiórka był jedynie mistrzem, zresztą silnym mistrzem gry praktycznej, grającym na poziomie czołówki dzisiejszych mistrzów międzynarodowych, ale bez pretensji do arcymistrzowskich ostróg. Nie będąc zawodowcem Przepiórka nie pracował wiele nad teorią otwarć i grywał zazwyczaj dość lekko, niezbyt przejmując się ewentualnymi niepowodzeniami, a traktując grę turniejową jedynie jako uboczne zajęcie czy rozrywkę. Stąd głównie wynikała wielka nierówność jego wyników turniejowych. W tabelach turniejowych, w których w pewnych okresach startował dość często – widywano go tak dobrze wśród nagrodzonych zwycięzców, jak i daleko w dole tabeli. Natomiast reprezentując nasze barwy na pamiętnych Olimpiadach w Hamburgu i Pradze, grał wówczas z większym poczuciem odpowiedzialności. Przepiórka potrafił należycie się skoncentrować, walczył znakomicie i w rezultacie przyczynił się w znacznym stopniu do tych dwóch największych sukcesów, jakie Polska – zdobywając mistrzostwo i wicemistrzostwo świata – kiedykolwiek na arenie międzynarodowej odniosła.

Obdarzony ogromną pomysłowością, wyczuciem taktycznych subtelności, ukrytych w pozycji i zdrowym zmysłem strategicznym, dysponował również nienaganną techniką. Mistrz nasz, choć nie odnosił zbyt wielkich sukcesów w skali międzynarodowej i niewiele w swej karierze zdobył wyższych nagród, pozostawił po sobie wiele pięknych, głównie kombinacyjnych partii, był zawsze uważany za przeciwnika z którym każdy, choćby najsławniejszy arcymistrz w bezpośrednim spotkaniu musiał się poważnie liczyć. Partie i kombinacje Przepiórki, odznaczone często nagrodami „za piękność” zajmują zaszczytne miejsce w literaturze fachowej, obiegły prasę szachową świata, a nazwiska Rubinsteina, dr Tarrascha, Nimzowitscha, Janowskiego, Miesesa, Spielmanna, Durasa, Grünfelda, Sultan Khana czy dr Euwe (aby wyliczyć tylko najsłynniejszych arcymistrzów, których Przepiórka przynajmniej jeden raz miał „na rozkładzie”) mówią same za siebie, potwierdzając międzynarodową klasę i wielkie możliwości naszego niezapomnianego mistrza!

Poniżej prezentujemy wybrane partie Dawida Przepiórki. Pierwszą z nich będzie partia towarzyska, grana bez zegarowego terroru, po prostu dla przyjemności. Przepiórka uważał ją za swe „ukochane dziecko”, chętnie ją demonstrował i był z niej dumny. Miejsce i data rozgrywki niestety się nie zachowały.

Stanisław Gawlikowski
Szachy 4/1955

1. D.Przepiórka – T.von Scheve, ?

[Site "Miejsce i data nieznane (C53)"] [Date "????.??.??"] [Round "?"] [White "Przepiórka, Dawid"] [Black "von Scheve, Theodor"] [Result "1-0"] [ECO "C53"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 4/1955)"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bc4 Bc5 4. c3 d6 {Za silniejsze uważa tu dziś teoria posunięcia 4… Sf6, albo 4… He7. Pasywny ruch w partii daje białym lepsze szanse.} 5. d4 exd4 6. cxd4 Bb6 {Spokojniejsze niż 6… Gb4+.} 7. Bg5 { Białe postanawiają jak najszybciej skręcić z utartych ścieżek „książkowych” wariantów, powstających po 7. Sc3 lub 7.h3 i wybierają stare już nieużywane (raczej słusznie) i uważane za niepełnowartościowe posunięcie.} Nf6 8. h3 h6 9. Bh4 ({Albo} 9. Bxf6 Qxf6 10. Bb5 O-O 11. Bxc6 bxc6 12. O-O c5 13. e5 Qg6 {z lepszą grą czarnych. Wariant ten przytoczył jeszcze Bilguer.}) 9... g5 10. Bg3 ({Ofiara} 10. Nxg5 hxg5 11. Bxg5 {ze względu na} Bxd4 {nie wchodziła oczywiście w rachubę.}) 10... Nxe4 { Tu kończy się analiza Bilguera, stwierdzającego, że czarne mają przewagę. I rzeczywiście wydaje się, że białym niełatwo będzie wykazać poprawność ofiary pionka: osłabienie królewskiego skrzydła czarnych nie stanowi wystarczającej rekompensaty.} 11. O-O O-O $2 {Decyzja bardzo śmiała, żeby nie powiedzieć lekkomyślna. Najlepsze było 11… d5 z przygotowaniem długiej roszady.} 12. Nc3 Nxc3 {Bicie 12… S:g3 otworzyłoby białym linię f, ale ruch w partii wzmacnia białe centrum i traci cenny czas. Widać słabe strony 11. posunięcia czarnych.} 13. bxc3 Qf6 14. Nh2 $1 Qg6 15. Kh1 Ne7 16. f4 $1 d5 17. Be2 Bf5 {Czarnym udało się wreszcie zakończyć rozwój i załatać dziury w swojej pozycji, ale ich czarnopolowy goniec pozostał jedynie statystą, podczas gdy na prawym skrzydle białe zdołały już stworzyć realne groźby.} 18. Bh5 Qg7 19. Qd2 Be4 20. fxg5 hxg5 {Jasne jest, że po 20… Hxg5 21. He2 pozycja roszady czarnych byłaby jeszcze trudniejsza do obrony. Teraz następuje nieoczekiwana eksplozja. [#]} 21. Rf6 $3 { Fantastyczna, zupełnie nieoczekiwana ofiara wieży, przypominająca najlepsze wzory z epoki romantyzmu szachowego. Warto podkreślić, że jest to typowe poświęcenie dla ataku, oparte na wyczuciu możliwości pozycji i intuicji, gdyż niepodobieństwem było obliczenie wszystkich skomplikowanych wariantów, zwłaszcza w lekkiej „kawiarnianej” partii.} Qxf6 {Praktycznie wymuszone groźbą 22. Ge5.} ({Po} 21... Nc6 {nastąpiłoby} 22. Ng4 {i ewentualnie 23. Waf1, po czym pozycja czarnych byłaby nie do utrzymania.}) 22. Be5 {Kosztem wieży goniec z tempem umieścił się na przekątnej e5-h8, a straszna groźba Sh2-g4-f6+ z następnym odkrytym szachem wisi w powietrzu.} Qf5 $1 { Najlepsze.} ({Po} 22... Qh6 {nastąpiłoby} 23. Ng4 {z groźbami 24. Sf6+ albo 24. H:g5+,}) ({a po} 22... Qe6 {„Rivista Scacchistica Italiana” podaje następujący wariant:} 23. Qxg5+ Ng6 24. Ng4 f6 (24... Rfd8 25. Nf6+ Kf8 26. Qh6+) 25. Bxg6 fxg5 ({a po wzięciu gońca} 25... fxe5 26. Bf5+ {i czarne tracą hetmana.}) {po biciu hetmana matuje} 26. Nh6#) 23. Ng4 Kh7 {Praktycznie wymuszone.} 24. Nf6+ Kh6 {W przeciwnym razie czarne straciłyby najpierw gońca e4, potem pionka d5 i wreszcie skoczka e7.} 25. Bg4 Qg6 26. h4 $1 Nf5 $2 {Przegrywający błąd.} ({Jak stwierdza już cytowany „Rivista Scacchistica Italiana” należało grać} 26... Nc6 {po czym białe miałyby do wyboru zgodzić się na remis przez powtórzenie posunięć:} 27. Bh5 ({albo szukać wygranej przy pomocy} 27. hxg5+ Kg7 28. Ne8+ Kh7 29. Nf6+ {znów wymuszało remis przez wieczny szach lub powtórzenie posunięć.}) 27... Qf5 28. Bg4) 27. hxg5+ Kg7 28. Nxe4+ f6 29. Nxf6 Rxf6 {Rozpacz…} 30. Bxf6+ Kf7 31. Qf4 Nd6 32. Rf1 {i czarne poddały się, może nieco przedwcześnie, ale niewątpliwie słusznie. Bardzo interesująca i piękna partia.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

2. D.Przepiórka – J.Mieses, 1912

[Site "Wrocław, 18th DSB Kongress (B01)"] [Date "1912.??.??"] [Round "5"] [White "Przepiórka, Dawid"] [Black "Mieses, Jacques"] [Result "1-0"] [ECO "B01"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 4/1955)"] 1. e4 d5 {Ulubiona obrona arcymistrza Miesesa.} 2. exd5 Qxd5 3. Nc3 Qa5 4. d4 e5 {Ruch ten, zastosowany po raz pierwszy przez Anderssena w meczu z Morphym (Paryż 1858) wciąż cieszy się dobrą opinią, a analitycy szwedzcy uważają go za najlepszą możliwość czarnych.} 5. dxe5 {Proste i silne. Gra na zdobycie pionka 5. Hh5 lub 5. He2 daje czarnym doskonałą partię.} Bb4 {Konsekwentne; po 5… Hxe5+ 6. He2 białe uzyskują lepszą grę dzięki przewadze rozwojowej.} 6. Bd2 {Słabsze byłoby 6. Sf3 wobec 6… Gg4!} Qxe5+ { Po 6… Sc6 7. a3! Sd4 8. Gd3! H:e5+ 9. Sge2 według dr Euwe białe mają przewagę.} 7. Qe2 Nc6 8. Qxe5+ {Jeszcze silniejsze jest 8. Sf3.} Nxe5 9. Nb5 $1 Bxd2+ 10. Kxd2 Kd8 11. Re1 Nc6 12. Bc4 Nge7 13. Nf3 a6 14. Nc3 f6 15. Re3 Bg4 16. Rhe1 Bxf3 17. Rxf3 {Mimo znacznego uproszczenia pozycji, białe stoją wyraźnie lepiej, gdyż wyprzedziły przeciwnika w rozwoju swej „ciężkiej artylerii” i mają silną inicjatywę. Jak widać czarnym nie udało się przezwyciężyć wszystkich trudności, związanych z obranym przez nie ryzykownym debiutem.} Ne5 18. Rf4 c6 19. Rfe4 Kc7 {Przede wszystkim należało zlikwidować groźnego gońca, teraz pozycja czarnych jeszcze bardziej ulega pogorszeniu.} 20. Kc1 $1 N7g6 21. Be6 $1 Rad8 22. f4 Nd7 23. Bf5 Nc5 {Czarne muszą dalej grać, ale jak zobaczymy w partii, ruch ten kosztuje stratę pionka. Trudno jednak wskazać „mniejsze zło”. [#]} 24. Bxg6 $1 hxg6 ({ Oczywiście nie} 24... Nxe4 $2 25. Bxe4) 25. Re7+ Rd7 ({Albo} 25... Kc8 26. Rxg7 Rxh2 27. Rxg6 {i białe zostają z pionkiem więcej.}) 26. b4 $1 {Tego czarne nie przewidywały; skoczek nie ma odwrotu, wymiana wież jest wymuszona a biała wieża utrzymuje się na siódmej linii.} Rxe7 27. Rxe7+ Kd8 28. Rxg7 Ne6 29. Rxg6 $1 Nxf4 30. Rg4 Ne6 31. h3 {Po zdobyciu pionka partia jest właściwie rozstrzygnięta. Młody Przepiórka gra precyzyjnie, nie dając swemu doświadczonemu przeciwnikowi najmniejszej szansy.} f5 32. Rg3 Ke7 33. Ne2 Kf6 34. c3 f4 35. Rf3 Ke5 36. Rf2 Rd8 37. Kc2 Ke4 38. Ng1 Rg8 39. Re2+ { Białe całkowicie skonsolidowały pozycję i zmuszają czarne do odwrotu.} Kd5 40. Nf3 c5 41. c4+ $1 Kd6 42. a3 cxb4 43. axb4 Ng5 44. Nxg5 Rxg5 45. Kd3 Rg3+ 46. Ke4 $1 Rb3 47. b5 a5 ({Albo} 47... axb5 48. cxb5 Rxb5 49. Kxf4 {i złączone białe pionki wygrywają bez trudu.}) 48. Kxf4 a4 49. h4 Rc3 50. h5 $1 Rxc4+ 51. Kg5 Kc5 52. h6 Kxb5 53. h7 Rc8 54. Kf6 a3 55. g4 Ka4 56. g5 Kb3 57. g6 a2 58. Rxa2 {i czarne poddały się. Doskonała końcówka! Warto dodać, że to zasłużone i ciężko wywalczone zwycięstwo było pierwszym sukcesem Przepiórki w tym turnieju.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

3. O.Duras – D.Przepiórka, 1912

[Site "Wrocław, 18th DSB Kongress (B15)"] [Date "1912.??.??"] [Round "6"] [White "Duras, Oldřich"] [Black "Przepiórka, Dawid"] [Result "0-1"] [ECO "B15"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 4/1955)"] 1. e4 c6 2. d4 d5 3. Nc3 dxe4 4. Nxe4 Nf6 {Według dzisiejszego stanu teorii solidniejsze jest 4… Gf5, albo 4… Sbd7.} 5. Ng3 {Jedynie 5. Sf6+! daje białym realne widoki na utrzymanie przewagi, tak po 5… e:f6 (wobec liczebnej przewagi pionków 4:3 na lewym skrzydle), jak i po 5… g:f6 (wobec słabości w konstelacji czarnych pionków). Ale i obecnie jeszcze teoretycy nie są w zupełnej zgodzie, czy otwarta linia g nie daje jednak czarnym dostatecznych kontrszans i nie rekompensuje zdwojenia pionków, a cały wariant jest nadal przedmiotem analiz.} e6 {To dobrowolne zamknięcie gońca c8 nie było oczywiście konieczne. Dobre jest 5… c5!, albo nawet 5… h5?! z groźbą 6… h4. Za czasów dr Tarrascha takie koncepcje nie wchodziły jednak jeszcze w rachubę.} 6. Nf3 b6 {Czarne rozwijają się powoli pragnąc utrzymać obronną pozycję, bez wyraźnych słabości. I tutaj 6… c5 uchodzi za najprostszą i najszybszą drogę do wyrównania.} 7. Bd3 Be7 8. O-O Bb7 9. Qe2 O-O 10. Bg5 Nbd7 11. Rad1 Re8 12. Ne5 {Bardziej obiecującym planem zdaje się być 12. Wf-e1 z dalszym a2-a3 i c2-c4. Ale i w tym przypadku, poza nieznaczną przewagą terenową, białe nie miałyby właściwie nic realnego.} Nf8 13. c3 Qc7 14. f4 c5 $1 {Czarne zaczęły przejawiać aktywność w dobrze wybranej chwili.} 15. dxc5 Qxc5+ 16. Kh1 Rad8 17. Rde1 N6d7 18. Bb5 $2 { To nienaturalne posunięcie pozwala czarnym wyrównać grę. Wskazane było 18. Se4, albo 18. Ge4 i białe miałyby jeszcze pewną inicjatywę.} Bxg5 $1 { Dobra odpowiedź, której konsekwencje należało dokładnie obliczyć, gdyż na otwartej linii „f” białe mogą stworzyć silne groźby.} 19. fxg5 Re7 20. Bxd7 {C.Schlechter w Księdze Turniejowej polecał 20. Wd1 uważając słusznie, że białe miałyby wtedy jeszcze dobrą grę. Ruchem w partii Duras przygotowuje ostrą kombinację, która okaże się jednak niepoprawną.} Nxd7 {[#]} 21. Nxf7 $2 {Pozornie zwycięskie poświęcenie, ale kombinacja ma maleńką „dziurkę” i czarne ją odkryły. Duras tego cichego posunięcia nie wziął prawdopodobnie pod uwagę. Skoczek ma tylko jedno pole odwrotu na e5. Tam jednak musi on być podwójnie broniony, co w połączeniu z późniejszą koniecznością obrony również pola g2 (wobec gróźb matowych) – okaże się zgubne dla białych.} Rf8 $3 ({Pionek f7 padł, wieża d8 zaatakowana, w przypadku przyjęcia ofiary} 21... Rxf7 {decyduje natychmiast} 22. Rxf7 Kxf7 23. Qxe6+ Kf8 24. Rf1+ Nf6 25. gxf6 {itd.}) 22. Ne5 Rxf1+ 23. Nxf1 {Oczywiście wymuszone, inaczej ginie figura.} Nxe5 24. Qxe5 Qf2 $1 { Pointe’a kontr kombinacji czarnych.} 25. Qb8+ Kf7 26. g6+ hxg6 27. Qg3 Bxg2+ 28. Qxg2 Qxe1 {Straciwszy jakość i pionka białe mogły się już spokojnie poddać. Ale białymi grał Duras (podobnie jak Marshall) wróg przedwczesnej kapitulacji. Dlatego nastąpiło jeszcze:} 29. Kg1 Kg8 30. Qa8+ Kh7 31. Qf3 Rd7 32. Kg2 Rd5 33. Qg4 Rf5 34. Ng3 Rf2+ 35. Kh3 Qe3 36. Qb4 e5 37. Qh4+ Qh6 { i białe wreszcie poddały się. Powyższa partia jest jedną z najbardziej znanych, pouczających kombinacji Przepiórki, często w literaturze przytaczana.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

4. D.Przepiórka – L.Steiner, 1925

[Site "Debreczyn (A07)"] [Date "1925.??.??"] [Round "8"] [White "Przepiórka, Dawid"] [Black "Steiner, Lajos"] [Result "1-0"] [ECO "A07"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 4/1955)"] {I nagroda za piękność na międzynarodowym turnieju w Debreczynie, 1925 r.} 1. Nf3 g6 {Młody wówczas mistrz węgierski, którego ulubionym żywiołem była ostra gra kombinacyjna, już wtedy hołdował eksperymentalnym debiutom.} 2. g3 Bg7 3. Bg2 e5 $6 {Spokojniejsze był 3… Sf6 z przejściem do znanych pozycji obrony królewsko-indyjskiej, którą uważano jeszcze za nieprawidłową (a w najlepszym razie za nieregularną).} 4. e4 {Obecnie obydwa fianchettowane gońce są ograniczone w swoim działaniu.} Ne7 {Na zakończenie symetrii ruchem 4… Sf6 nie miały czarne ochoty. Było one jednak możliwe i kto wie, może najlepsze.} 5. O-O O-O {Dr Tartakower w Księdze Turniejowej poleca 5… Sb-c6, aby białym utrudnić następne posunięcie, po którym uzyskają niewątpliwie swobodniejszą grę.} 6. d4 exd4 7. Nxd4 Nbc6 8. Nxc6 bxc6 {Pewniejsze i lepsze było 8… S:c6, gdyż odbicie pionkiem stwarza słabości na lewym skrzydle. Ale czarne pragnęły otworzyć linię b i przy współpracy silnego gońca g7 – atakować pole b2.} 9. Nc3 $1 Rb8 {Bicie 9… G:c3? osłabiłoby pozycję roszady czarnych.} 10. Qd3 c5 11. Rb1 Nc6 12. Nd5 d6 13. Qa3 {Biały hetman zaczyna niepokoić czarne na lewym skrzydle, gdzie wywiąże się za chwilę ciekawa utarczka.} Be6 14. Qa6 $1 {Zmusza skoczka do decyzji.} Nd4 $2 {Początek fałszywego manewru lub raczej pułapki, który w rezultacie da białym parę niebezpiecznych gońców. Prawidłowe było 14… Gd7 wraz z 15… Hc8 z możliwą do utrzymania grą.} ( {Nie wolno skoczka bronić hetmanem} 14... Qd7 15. Qxc6 Qxc6 16. Ne7+) 15. c3 Nb5 {W przeciwnym razie ginie pionek (15… Gc8? 16. H:a7). Dodatkowo grozi 16… S:c3.} 16. Bd2 $1 {Dr Tartakower chwali to posunięcie, uważając je za uniknięcie pułapki, polegającej na} (16. a4 Nxc3 ({Niedobre} 16... Bxd5 { wobec} 17. exd5 Nxc3 18. Ra1 Rb6 19. Qd3 {ze stratą skoczka,}) ({lub} 16... c6 17. axb5 (17. Qxc6 $2 Bxd5 $1 18. exd5 Nxc3 19. Ra1 Ne2+ 20. Kh1 Nxc1 21. Raxc1 Rxb2) 17... cxd5 18. exd5 Bf5 19. Ra1 Bd3 20. Re1 Bxb5 21. Qxa7 Re8 22. Rxe8+ Qxe8 23. Bf4 {i białe utrzymują pionka więcej.}) 17. Nxc3 Bxc3 18. Qxa7 Bg7 {i czarne przeprowadziłyby korzystną transakcję, wymieniając swego pionka a, w zamian za białego c.}) {Teraz 17. a4 już grozi.} 16... Bxd5 (16... c6 17. Qxc6 Qa5 ({albo} 17... a5 18. c4 Bd7 19. Qa6 Ra8 20. Qb6 {poniosłyby czarne jedynie straty materialne, bez pozycyjnej rekompensaty.}) 18. c4 Qxd2 19. cxb5 {itd.}) 17. exd5 Rb6 18. Qa4 a6 {Przepędziwszy białego hetmana i zabezpieczywszy swe skrzydło hetmańskie czarne pozornie stoją zadawalająco. Ale Przepiórka kilkoma posunięciami po mistrzowsku wykazuje słabe strony pozycji czarnych i przewagę lepiej rozwiniętych białych figur.} 19. Rfe1 Na7 20. h4 $1 {Atak przenosi się na prawe skrzydło, gdzie czarne są słabo przygotowane do obrony wobec oddalenia dwu figur (Wb6 i Sa7).} Qb8 21. Qc2 Re8 22. Rxe8+ Qxe8 23. Re1 Qd7 {[#]} 24. Bh3 $3 {Grom z jasnego nieba i jednocześnie początek jednaj z najpiękniejszych kombinacji mistrza Przepiórki. Bezczynny do tej pory goniec przyłącza się do ataku, a bić go oczywiście nie można} f5 (24... Qxh3 25. Re8+ Bf8 26. Bh6 {i mat nieuchronny, względnie strata hetmana po 26… Hc8}) ({Jeśli} 24... Qb5 $2 {to} 25. c4 {a4 i pole e8 zdobyte,}) ({a po} 24... Qd8 $2 {następuje} 25. Qa4 Rb8 (25... Nb5 26. c4) 26. Qxa6 {itd.}) 25. Bg5 Qb5 $2 ({Zamiast tego odejścia hetmanem, które okaże się fatalne w skutkach dr Tartakower proponuje próbę przybliżenia do placu boju skoczka ruchem} 25... Nc8 {z takim dalszym ciągiem:} 26. Qe2 h6 ({ lepsze niż} 26... Kf7 27. g4 $1 Be5 28. f4 {itd.}) 27. Bf4 ({albo} 27. Qe8+ Qxe8 28. Rxe8+ Kf7 29. Rxc8 hxg5 30. Rxc7+ Kf8 {z kontrgrą.}) 27... Rb8 28. g4 {i po Sb6 zagrożona partia czarnych zachowałaby jeszcze możliwości oporu. Teraz nastąpi efektowny finał.} ({albo} 28. Qe8+ Qxe8 29. Rxe8+ Kf7 30. Rd8 Ke7 {i remis.})) 26. Bxf5 $3 gxf5 ({Po} 26... Qxb2 {podaje dr Tóth w „Magyar Sakkvillag” taki piękny wariant:} 27. Qe4 Rb8 ({również jeśli} 27... gxf5 28. Qe8+) 28. Qe6+ Kh8 29. Qe8+ Rxe8 30. Rxe8+ Bf8 31. Bf6+ Kg8 32. Be6#) 27. Qxf5 Rb8 28. Re7 Rf8 29. Rxg7+ $1 {Na zakończenie komponują białe „trzychodówkę” z problemowym matem:} Kxg7 30. Bh6+ $1 Kxh6 31. Qg5# { Mat jest według wszelkich reguł kompozytorskich czysty i ekonomiczny, gdyż „statyści” w postaci licznych białych pionków – w partii praktycznej nie mogą się przecież liczyć!} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

5. D.Przepiórka – G.Patay, 1926

[Site "Merano (B06)"] [Date "1926.??.??"] [Round "6"] [White "Przepiórka, Dawid"] [Black "Patay, Gyula"] [Result "1-0"] [ECO "B06"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 4/1955)"] 1. d4 g6 2. e4 {Bardzo już rzadko używane w tym okresie przez Przepiórkę posunięcie. W tej partii, mając do czynienia ze słabszym przeciwnikiem, nasz mistrz zmierza jednak wyraźnie do ostrzejszej gry i chce walczyć w „romantycznym” stylu, z podniesioną przyłbicą.} d6 3. Nf3 Bg7 4. Bd3 e6 {Czarne grają pasywnie, W duchu tego debiutu jest Sb8-d7 z dalszym c7-c5, albo Sg8-f6, aby przejść do Obrony Pirca – Ufimcewa, która dopiero w ostatnich latach zyskała sobie prawo obywatelstwa i jest używana w poważniejszych turniejach.} 5. O-O Ne7 6. Be3 O-O 7. Qd2 {Grozi Gh6 z wymianą gońców.} Re8 8. Bh6 Bh8 9. Nc3 Nbc6 $2 {Znów słabe posunięcie.} ( {Wskazane było} 9... c5 $1 {dla nawiązania walki w centrum i ożywienia gońca h8.}) 10. Ne2 d5 $2 {Kolejny błąd pozycyjny, po którym partia czarnych jest już strategicznie przegrana, a goniec h8 martwy. Należało spróbować 10… e5.} 11. e5 Nf5 12. Bf4 f6 {Tym i następnym posunięciem czarne podejmują heroiczną próbę uwolnienia się z kleszczy. Okaże się ona jednak spóźniona jak i ryzykowna, gdyż czarne znacznie osłabiają pozycję swojej roszady.} 13. c3 g5 $2 {Harakiri ! Gdyby napadnięty goniec musiał teraz odejść np. na pole g3, czarne po g5-g4 i biciu na e5 zdobyłyby nawet pionka, co przynajmniej w jakimś stopniu dałoby rekompensatę podziurawionej pozycji ich roszady. Ale goniec nie odejdzie i dlatego wskazane było pogodzenie się z losem i bicie na e5, a następnie powolny rozwój Gd7 itd. [#]} 14. Nxg5 $1 {Śmiałe i poprawne, czysto pozycyjne poświęcenie figury za dwa pionki i silny atak.} fxg5 ({Wyboru nie ma. Po} 14... fxe5 15. dxe5 Nxe5 16. Bxe5 Bxe5 17. g4 {z dalszym G:h7+ partia czarnych szybko się rozpada.}) 15. Bxg5 Qd7 {Zasłony skoczkiem wyeliminowałyby czarnego hetmana z gry.} 16. g4 h6 {Po 16… Sf-e7 białe mogą zabrać jeszcze trzeciego pionka za figurę (17. Hc2 i 18. G:h7+), po czym, mając równowagę materialną, spokojnie prowadzić atak.} 17. gxf5 hxg5 18. f6 $1 { Gwóźdź do trumny. Goniec h8 nadal zamurowany, grozi zaś przede wszystkim 19. H:g5+ Kf8 20. Kh1 z dalszym 21. Wg1.} Kf7 {Jedyny ratunek w ucieczce i jednocześnie obrona pionka g5 (H:g5? Wg8). Ale…} 19. Bg6+ $3 {Ofiarą drugiej figury białe rozpoczynają bezpośredni atak matowy.} Kxg6 {Jeśli król odchodzi to oczywiście 20. H:g5.} 20. Qd3+ Kh6 ({Wymuszone, po} 20... Kf7 21. Qh7+ {białe matują w dwu posunięciach} Kf8 22. Qxh8+ Kf7 23. Qg7#) 21. Qh3+ Kg6 22. Nf4+ $3 {Trzecie wspaniałe poświęcenie, mające na celu otwarcie linii „g”.} gxf4 {Dar znów trzeba przyjąć.} 23. Kh1 $1 Bxf6 { Desperacja.} ({Jeśli jednak} 23... Rg8 {to} 24. Rg1+ Kf7 25. Qh5+ Kf8 26. Rxg8+ Kxg8 27. Rg1+ Bg7 28. Qh6 $1 {z nieuchronnym matem.}) 24. Rg1+ {W partii grano 24… Kf7 25. Hh7+, ale po} Bg5 {nastąpiłoby czwarte poświęcenie figury} 25. Rxg5+ $1 Kxg5 26. Rg1# {Nieśmiertelna partia Przepiórki, która obiegła prasę światową i figuruje w wielu podręcznikach. Prawdziwa perełka kombinacyjnego kunsztu.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

6. R.Spielmann – D.Przepiórka, 1926

[Site "Merano (C15)"] [Date "1926.??.??"] [Round "5"] [White "Spielmann, Rudolf"] [Black "Przepiórka, Dawid"] [Result "0-1"] [ECO "C15"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 4/1955)"] 1. e4 e6 2. d4 d5 3. Nc3 Bb4 4. Bd3 {Solidne, stare, ale i czysto obronne posunięcie, obecnie wyparte z praktyki turniejowej przez aktywniejsze kontynuacje, np. 4. e5 lub gambitowe 4. Gd2?!, względnie 4. a3 albo 4. Hg4.} dxe4 {Najprostsze.} 5. Bxe4 c5 6. a3 Bxc3+ 7. bxc3 Nf6 8. Bd3 {Odejście na f3 nie było lepsze, a po 8. Gg5? czarne mają silną odpowiedź 8… Ha5!} O-O 9. Nf3 Nbd7 10. O-O b6 11. Ne5 Bb7 12. Qe2 Rc8 {W znanym artykule „Na solidną grę – gra ostra!”, poświęconym wariantowi 3… Gb4 w partii francuskiej, opublikowanym w kilka lat po rozegraniu tej partii w „Świecie Szachowym” autor dr S. Tartakower chwali głębokie założenie strategiczne partii czarnych, znacznie zdrowsze od debiutowej koncepcji białych. Jak stwierdza dr Tartakower, wykazała to właśnie niniejsza partia, podczas gdy grana rok wcześniej w Debreczynie tym właśnie wariantem partia dr Tartakower – Przepiórka zakończyła się porażką czarnych jedynie dlatego, że pozwoliły się one zaskoczyć niespodziewanym atakiem na królewskim skrzydle. Dziś teoretycy oceniają tę pozycję za ostrą, ale z wyrównanymi szansami.} 13. Bg5 {Obecnie teoria uważa tu 13. f4 za najlepsze dla białych.} Nxe5 14. dxe5 {Oczywiście obosieczne.} ({Ale również po nieco solidniejszym} 14. Qxe5 Qd5 15. Qxd5 ({albo} 15. Qg3 Ne4 {czarne stoją już dobrze.}) 15... Nxd5) 14... Qd5 15. f4 c4 $1 16. exf6 ({Po} 16. Bxc4 Rxc4 17. exf6 Rxc3 {pozycja białych byłaby skompromitowana.}) ({W przypadku} 16. Bxf6 {czarne grałyby nie 16… g:f5 za względu na 17. G:h7+!, a po biciu gońca białe dałyby wiecznego szacha. Ale spokojne} cxd3 17. Qg4 Qxg2+ 18. Qxg2 Bxg2 19. Kxg2 (19. Be7 Rfe8) 19... gxf6 20. exf6 Rxc3 ({albo} 20... h6 21. Kf3 Kh7 {przechodząc do lepszej, przypuszczalnie wygranej końcówki.})) 16... cxd3 17. cxd3 Rxc3 18. f5 {Również jednak i to wzmocnienie ataku nie wytrzyma próby życia. Pozycja czarnych jest zbyt silna.} ({Aż do tego miejsca przebieg partii był identyczny z cytowaną partią dr Tartakower – Przepiórka, gdzie nastąpiło} 18. Rad1 Rfc8 ({Nie} 18... h6 $2 {wobec} 19. Bxh6) 19. Rf2 {i tu zamiast} Qd4 $1 ({Czarne zagrały lekkomyślnie} 19... Rxa3 $2 {i dr Tartakower zwyciężył następującym atakiem:} 20. f5 $1 exf5 21. Qe7 Ra4 22. Rc1 $1 Rxc1+ 23. Bxc1 Bc6 24. fxg7 Kxg7 $2 {(24… Hc5 przedłużało walkę)} 25. Bh6+ {i czarne poddały się.} Kxh6 26. Qf6+ Kh5 27. Rxf5+ Qxf5 28. Qxf5+ Kh6 29. Qf6+ {itd.}) 20. h3 gxf6 $1 21. Bh6 Kh8 {wraz z 22… Wg8 z wygraną pozycją.}) 18... exf5 19. fxg7 Rfc8 $1 20. Rac1 Kxg7 21. Rxc3 Rxc3 22. Qd2 {[#]} Rc6 $1 ({Po} 22... Rxd3 $2 23. Bh6+ {z dalszym 24. Hg5 białe dysponowałyby jeszcze niebezpiecznymi groźbami. Teraz atak białych jest skończony, a czarna wieża na linii g wzmocni nacisk na pole g2.}) (22... Kg6 $2 23. Bf6 $1 {przegrywało jakość}) 23. h4 h6 24. Bf4 Rg6 25. Rf2 Qd4 26. Kh2 {Groziło 26… W:g2+.} Kh7 27. Qe3 Qd5 28. Bg3 ({Po} 28. Qf3 Rg4 $1 29. Qxd5 $2 Rxh4+ 30. Kg3 Rg4+ 31. Kh3 Bxd5 {białe straciłyby drugiego pionka.}) 28... Rg4 29. Qe2 h5 30. Rf4 Kg6 31. Qd2 {Wymiana na polu g4 nie ułatwiłaby życia białym, przeciwnie – rozbite czarne pionki byłyby „wyprostowane”.} b5 32. d4 a5 33. Rf3 b4 $1 34. axb4 axb4 35. Qc2 ({Albo} 35. Qxb4 f4 $1 36. Bxf4 Rxg2+ { z matem w kilku posunięciach.}) 35... Qe4 {Najprostsze. W końcówce wolny pionek b3 rozstrzygnie bardzo szybko.} 36. Qxe4 Bxe4 $1 37. Rb3 ({Jeżeli} 37. Re3 {to} Bc2 {z groźbą 38… b3,}) ({a jeśli} 37. Rf2 {to} b3 {z groźbą 38… Gc2.}) 37... f4 38. Be1 Rxg2+ {Białe poddały się ze względu na} 39. Kh3 Re2 40. Bxb4 $2 Bf5# {Znakomita partia naszego mistrza, stanowiąca doskonały przykład powiązanych operacji na obydwu skrzydłach pola walki.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

7. M.Euwe – D.Przepiórka, 1928

[Site "Haga, Mistrzostwa Świata Amatorów (A09)"] [Date "1928.??.??"] [Round "10"] [White "Euwe, Max"] [Black "Przepiórka, Dawid"] [Result "0-1"] [ECO "A09"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 4/1955)"] 1. Nf3 d5 2. c4 dxc4 3. e3 {Ruch ten daje białym nieco więcej gry, niż częściej stosowane wówczas 3. Sa3 albo 3. Ha4+, prowadzące do dość dużych uproszczeń.} Nf6 {Bardziej konsekwentne byłoby od razu 3… b5, ze względu na to, że białe nie będą mogły odejść na dobre dla niego pole d3. Czarne nie chcą jednak rozgrywać skrzydła hetmańskiego przed wyprowadzeniem figur na skrzydle królewskim. Obecnie gra przejdzie do jednego z wariantów przyjętego gambitu hetmańskiego. Warto zauważyć, że dzisiejsza teoria prawie nie wspomina o idei 3… a6 i 4… Sf6, rozpatrując jedynie główne kontynuacje 3… c5 lub 3… Sc6.} 4. Bxc4 e6 5. O-O a6 6. d4 Nbd7 {Prostsze było 6… c5 wraz z 7… Sc6 i 8… b5, prowadzące do znanych pozycji przyjętego gambitu hetmańskiego. Na polu d7 skoczek stoi mniej aktywnie i ta okoliczność pozwoli białym długo utrzymywać inicjatywę.} 7. Qe2 b5 8. Bd3 c5 9. a4 $1 { Silne posunięcie, zmuszające czarne do wyjaśnienia sytuacji na lewym skrzydle.} c4 {Mniejsze zło.} ({Białe uzyskują teraz wolną rękę dla akcji w centrum, ale} 9... b4 {połączone z oddaniem białym pola c4 byłoby jeszcze słabsze, np. :} 10. Rd1 Bb7 11. Nbd2 Be7 12. e4 cxd4 13. e5 Nd5 14. Nc4 {jak w partii dr Becker – Grünfelda, Wiedeń 1933, z groźną inicjatywą białych.}) 10. Bc2 Bb7 11. Nbd2 ({Jeszcze energiczniej zagrał Lilienthal w meczu z Landauem w 1934 r.:} 11. e4 $1 Be7 12. Bg5 Rc8 13. Rd1 {uzyskując świetną partię.}) 11... Be7 12. e4 Qc7 {Słabszy 11 ruch białych pozwolił czarnym uzyskać pewne wyjaśnienie sytuacji. Pozycyjna groźba zablokowania centrum przez e6-e5, wymusza 13. e5, co jednak osłabia przekątną a8-h1.} 13. e5 Nd5 {Teraz wywiązuje się ostra walka, w której obie strony grają na słabe punkty przeciwnika.} 14. Ne4 Nb4 15. Bb1 Qc6 $1 {Mistrz Przepiórka słusznie stwierdza, że tylko ten ruch (umożliwiony „skromnym” rozwinięciem skoczka na d7) opanowuje wszystkie punkty wielkiej przekątnej a8-h1. Może to dać czarnym wystarczające środki obronne przeciw groźbom białych. Teraz czarne grożą 15… Sd3 z pozyskaniem niedostatecznie bronionego stanowiska skoczka e4.} 16. Re1 Nb6 {Bicie 16… b:a4 osłabiłoby wszystkie pionki czarnych na lewym skrzydle.} 17. axb5 axb5 18. Rxa8+ Bxa8 19. Bg5 Bf8 $1 {To pozornie paradoksalne posunięcie, oznaczające wyrzeczenie się z roszady, okaże się niespodziewanie najlepszą obroną. Po wymianie gońców biały skoczek z pola d6 dominowałby na całą pozycją.} 20. b3 $1 { Białe prawidłowo poświęcają pionka, w zamian za otwarcie nowych linii i atak ich jeszcze się wzmaga.} cxb3 21. Rc1 Nc4 22. d5 $1 {Nowy cios! Jeżeli 22… Hd5? To 23. Wd1 i hetman nie może odejść wobec mata na polu d8. Bicie zaś pionkiem zamknęłoby przekątną a1-h8 umożliwiając białym przełom e5-e6. Odpowiedź jest zatem wymuszona.} Nxd5 23. Nd4 {Burza rozpętała się na dobre!} Qb7 24. Nxb5 Qxb5 25. Rxc4 Qb7 26. Ra4 $1 {Grozi efektowny, problemowy mat 27. W:a8+! H:a8 28. Hb5+ itd. Wydaje się, że pozycja czarnych musi lada chwila runąć…} Bb4 27. Qd3 $1 h6 ({Zapobiega roszadzie} 27... O-O $2 28. Nf6+ $1) 28. Bd2 {Głównym motywem strategii jest kluczowe pole d6, dlatego:} Be7 29. Ra5 {Atak białych osiągnął punkt kulminacyjny, grozi 30. Wb5 z ewentualnym odebraniem ofiarowanego pionka, roszada nadal jest niemożliwa. Wydaje się, że dla czarnych nie ma już ratunku, ale… [#]} f5 $3 {Świetna pointe’a obrony czarnych. Opanowanie wielkiej przekątnej i pośrednia groźba mata na polu g2, paraliżują niespodziewanie cały atak białych.} 30. exf6 Nxf6 31. Nxf6+ {Nie ma niczego lepszego.} Bxf6 32. Qg6+ Ke7 {Teraz czarna wieża wchodzi wreszcie do gry.} 33. Be3 {Pomimo likwidacji skoczków, atak białych jest jeszcze silny. Obecnie grozi 34. Wa7 jak i 34. Gc5+. Ale białym brakuje „lufcika”…} Rc8 $1 34. f3 $2 {Po 34. Wa7? czarne spokojnie biją 34… H:a7.} ({Białe jednak , nie chcąc uwierzyć, że ich atak się wyczerpał, przeceniają pozycję i popełniają decydujący błąd.} 34. Bc5+ Kd8 35. Qd3+ {prowadziło do remisu, gdyż} Qd5 $2 {jest niemożliwe wobec} 36. Bb6+ {Czarne musiałyby odpowiedzieć} Ke8 {i po} 37. Qg6+ {nastąpiłoby powtórzenie posunięć.}) 34... Qb4 $1 {Tego podwójnego uderzenia (e1 i a5!) białe przypuszczalnie nie dostrzegły, albo nie doceniły należycie.} 35. Ra7+ Bb7 36. Kf2 Rc7 37. Qd3 Rd7 {Konsolidacja zakończona i czarne mają pionka więcej.} 38. Qg6 $2 {Przyspiesza klęskę. Znacznie dłużej broniłyby się białe po 38. He2. Teraz ponoszą one ciężkie straty materialne.} Bd4 {Wygrywało również 38… Wd1.} 39. Kg3 { Równoznaczne z kapitulacją. Nastąpiło jeszcze:} Bxe3 40. Qxg7+ Kd8 41. Qh8+ Kc7 42. Be4 {Albo 42. He5+ Hd6 z wymianą hetmanów.} Bxa7 {Białe poddały się. Bardzo żywa i ciekawa partia, w której Przepiórka, skazany na obronę trudnej, ze wszech miar zagrożonej pozycji, wykazał podziwu godną zimną krew!} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

8. D.Przepiórka – E.Canal, 1929

[Site "Rogaška Slatina (A47)"] [Date "1929.??.??"] [Round "6"] [White "Przepiórka, Dawid"] [Black "Canal, Esteban"] [Result "1-0"] [ECO "A47"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 4/1955)"] 1. d4 Nf6 2. Nf3 b6 3. g3 Bb7 4. Bg2 c5 5. e3 {Teoria pomija to posunięcie, rozpatrując jedynie 5. 0-0 (najpopularniejsze), 5. d:c5, 5. c4 i proponowane przez dr Alechina (najmniej zbadane) 5. c3. Posłuchajmy jednak co pisał o ruchu 5. e3 Przepiórka w „Świecie Szachowym” w 1929 r.: „Częściej grywają w tej pozycji 5. 0-0 lub 5. d:c5. Kmoch w „Nachtrag zu Bilguers Handbuch” uważa posunięcie w partii za pozycyjnie nieuzasadnione, moim zdaniem niesłusznie, gdyż zawiera ono ideę podtrzymania centrum i operowania na skrzydłach”. Ponieważ wszelkie próby białych wydobycia z tej pozycji realnej przewagi – w ostatnich latach zawodzą – być może doczekamy się już niedługo pełnej rehabilitacji ciekawej idei naszego mistrza.} g6 6. b3 Bg7 7. Bb2 O-O 8. O-O d6 9. c4 Nbd7 10. Nbd2 Qc7 $2 { Wskazane było 10… Se4 z tendencją do uproszczenia pozycji za pomocą licznych wymian. Teraz białe nieoczekiwanym manewrem osiągają przewagę.} 11. d5 $1 {Przesłaniając przekątną własnemu gońcowi g2, białe zamykają również czarnego gońca b7, natomiast otwierają przekątną gońcowi b2, a pionek d5 będzie wywierać nacisk na pozycję czarnych.} b5 {Naturalna kontrakcja, która jednak tym razem zawodzi.} 12. Qc2 b4 $2 {Lepsze było 12… b:c4, aby osłabić białego pionka c4 i organizować kontrgrę na linii b. Planu czarnych, związanego z doprowadzeniem pionka a aż do pola a3, albo otwarciem linii a – nie da się przeprowadzić. [#]} 13. a4 $1 {Doskonałe i dowcipne zapobiegawcze posunięcie. Czarne muszą bić w przelocie, gdyż w przeciwnym razie, po zablokowaniu hetmańskiego skrzydła, będą skazane na bezczynne oczekiwanie ataku białych na prawym skrzydle. Liczą również na to, że uda im się w przyszłości wykorzystać słabość pionka b3.} bxa3 14. Rxa3 Rfb8 {W każdym razie konsekwentne, a o coś naprawdę dobrego czarnym nie jest już łatwo.} 15. e4 Bc8 16. h3 {Odbiera czarnym figurom pole g4.} Ne8 17. Bxg7 Nxg7 18. Re1 f6 19. Nh2 Nf8 20. f4 g5 $2 {Mając strategicznie przegraną partię, czarne próbują ryzykownym manewrem wprowadzić do gry swe stłoczone na lewym skrzydle figury. Ale ruch 20… g5, będący pozycyjnym „harakiri”, znacznie ułatwia białym decydujący atak na króla, który Przepiórka prowadzi bardzo energicznie.} 21. fxg5 fxg5 22. Nhf3 g4 23. hxg4 Bxg4 24. e5 $1 Ng6 {24… d:e5 byłoby oczywiście jeszcze gorsze.} 25. e6 Rf8 26. Ng5 Bf5 27. Be4 Ne5 28. Rf1 Bg6 {Pozornie, czarne zdołały się obronić, mistrz nasz jednak rozwiewa te złudzenia.} 29. Bxg6 Rxf1+ ({Jeżeli} 29... Nxg6 {to} 30. Rf7 {z groźbą Sd2-e4-f6+.}) 30. Nxf1 hxg6 31. Qe4 $1 {Gdyby białe od razu zajęły hetmanem linię h, nastąpiłoby Sg7-h5. Przy pomocy manewru w partii białe uniemożliwiają tę obronę (uwaga D. Przepiórki).} Rf8 32. g4 $1 Ne8 33. Qh1 Nf6 34. Qh6 { Czarne poddały się. Wobec gróźb przerzucenia wieży na linię h za pomocą b3-b4, albo Wa3-a2-h2, czarne są bezsilne. Wyjątkowo piękna pozycja końcowa!} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

9. D.Przepiórka – E.Grünfeld, 1929

[Site "Rogaška Slatina (E19)"] [Date "1929.??.??"] [Round "10"] [White "Przepiórka, Dawid"] [Black "Grünfeld, Ernst"] [Result "1-0"] [ECO "E19"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 4/1955)"] 1. d4 Nf6 2. c4 e6 3. Nf3 b6 4. g3 Bb7 5. Bg2 Be7 6. Nc3 {Nieco dokładniejsze jest 6. 0-0 0-0 i dopiero teraz 7. Sc3.} Ne4 $1 {Inaczej 7. Hc2 z groźbą e2-e4, co zmusiłoby czarne do ruchu d7-d5.} 7. Qc2 ({W partii Opočensky – Keres (Olimpiada Buenos Aires, 1939 r.) nastąpiło} 7. Bd2 d6 8. O-O Nd7 9. Qc2 Nxc3 10. Bxc3 Nf6 11. d5 e5 {z równymi szansami. Teraz gra wraca na tory głównych wariantów.}) 7... Nxc3 8. Qxc3 O-O 9. O-O f5 {Komentując tę partię w „Świecie Szachowym” w 1929 r. Przepiórka uważał to posunięcie za słabe, zalecając 9… d6, aby nie dopuścić do następnego posunięcia białych. Obecnie teoria wyżej ocenia posunięcie 9… f5, a dr Max Euwe uważa je nawet za najlepsze w walce o pole e4.} 10. Ne5 ({Obecnie grywa się} 10. b3 Bf6 11. Bb2 Nc6 $1 12. Qd2 Ne7 {z mniej więcej równą partią,}) ({albo jeszcze energiczniej} 10. d5 $1 {co według badań jest, zdaniem wielu teoretyków, jedyną drogą pozwalającą białym zachować pewną przewagę debiutową.}) 10... Bxg2 $2 {Poważny błąd pozycyjny, z którego wynikną wszystkie trudności czarnych. Właściwe było 10… Hc8!} 11. Kxg2 Qe8 ({Osłabienie przekątnej a8-h1 daje się już we znaki. Po} 11... d6 {nastąpi} 12. Qf3 Nd7 13. Nc6 {i czarne będą silnie skrępowane.}) 12. Qf3 c6 13. e4 $1 Bf6 ({Po} 13... fxe4 14. Qxe4 {otwarcie linii e pozwoliłoby białym zaatakować osłabioną przez c7-c6 formację czarnych pionków. Czarne, atakując pośrednio pionka d4, grożą teraz ruchem d7-d6 (D. Przepiórka).}) 14. exf5 $1 {Wywiązuje się teraz kombinacyjna utarczka, która skończy się uzyskaniem przewagi przez białe. Czarne nie przewidziały bowiem 19. ruchu swojego przeciwnika (D. Przepiórka).} d6 15. Nd3 Bxd4 16. Qe4 e5 17. Be3 Qf7 ({Po} 17... Bxe3 18. fxe3 {białe stoją znacznie lepiej. Obecnie ich pionki c4 i f5 są co prawda atakowane, lecz białe brały pod uwagę tę ewentualność i mają w zanadrzu nieprzyjemną niespodziankę.}) 18. Bxd4 Qxc4 {Pozornie czarne zdobyły pionka, ale… [#]} 19. Nxe5 $1 { Pointe’a! Z pionkiem przewagi zostaną właśnie białe!} dxe5 20. Qxe5 Qd5+ 21. Qxd5+ cxd5 22. g4 Nc6 23. Rad1 Rfe8 24. f3 {Aby czarne wieża nie weszła na pole e4.} Kf7 25. Rf2 Rad8 26. Kf1 ({Oczywiście nie} 26. Rfd2 $2 {wobec} Nxd4 27. Rxd4 Re2+ {i czarne odbierają pionka.}) 26... Rd6 27. Rfd2 Red8 { Pomimo oczywistej przewagi wygrana nie jest łatwa. Białe dążą przede wszystkim do wymiany jednej z wież, aby ich król mógł wziąć czynny udział w dalszej walce (D. Przepiórka).} 28. Kf2 R6d7 29. Kg3 Kg8 30. Rc1 Rd6 31. Be3 Na5 {Groziło 32. Gf4 Wf6 33. g5.} 32. Bf4 R6d7 33. Rd4 ({Można było grać} 33. Bg5 Re8 34. Rcd1 Nc4 35. Rxd5 Rxd5 36. Rxd5 Nxb2 37. Rd7 {ale białe nie chciały dać przeciwnikowi kontrszans (D. Przepiórka).}) 33... h6 34. b3 Nb7 35. Rc7 {Białe przeprowadziły pierwszą część swego planu: Jedna para wież zostaje wymieniona.} Rxc7 36. Bxc7 Rd7 37. Bf4 Nd8 38. Rd2 Nc6 39. Be3 Kf7 ({Po} 39... d4 $2 40. Bf2 {z dalszym Kg3-f4-e4, pionek d4 byłby stracony.}) 40. Bd4 Nxd4 {Wymiana lekkich figur upraszcza sytuację, w przeciwnym jednak razie atak białych na prawym skrzydle (h4, g5, ewentualnie g6+) musiał, wcześniej czy później, rozstrzygnąć.} 41. Rxd4 Ke7 42. Kf4 Kd6 43. Rd2 Re7 44. h4 Re1 45. g5 hxg5+ ({Po} 45... Rh1 {Przepiórka podaje wariant:} 46. f6 $1 gxf6 47. g6 Rxh4+ 48. Kf5 Ke7 49. Re2+ Kf8 50. Rc2 { z łatwą wygraną białych.}) 46. hxg5 Rg1 47. g6 ({Podczas trwania partii brałem pod uwagę następujący wariant, prowadzący również do wygranej:} 47. f6 gxf6 48. gxf6 Ke6 49. Rxd5 Kxf6 50. Rd7 a5 51. Rd6+ Kf7 52. Rxb6 { Posunięcie w partii wygrywa jednak szybciej (D. Przepiórka).}) 47... b5 48. Re2 d4 49. Ke4 Ke7 50. Rd2 $1 ({Ostatnia subtelność. Po} 50. Kxd4+ Kf6 51. Ke4 Rg5 52. Rc2 Rxf5 53. Rc6+ Kg5 {białe musiałyby jeszcze przezwyciężyć wiele trudności.}) 50... Re1+ 51. Kf4 Ra1 52. Rxd4 Rxa2 53. Re4+ Kf8 54. Re5 a6 55. Rc5 Rb2 56. Rc8+ Ke7 57. Rg8 Rxb3 58. Rxg7+ Kf8 59. f6 Rc3 60. Rh7 { Czarne poddały się. Ciekawa i pouczająca końcówka.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

10. D.Przepiórka – A.Nimzowitsch, 1930

[Site "Frankfurt, Turniej Pamięci Anderssena (D05)"] [Date "1930.??.??"] [Round "2"] [White "Przepiórka, Dawid"] [Black "Nimzowitsch, Aron"] [Result "1-0"] [ECO "D05"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (100 zwycięstw polskich szachistów, Warszawa 1997), Fritz 15"] {Po swym historycznym zwycięstwie w Karlsbadzie (1929) i zdobyciu II nagrody (za Alechinem) w San Remo (1930) Nimzowitch był w tym okresie u szczytu sławy. Zwyciężył także w turnieju frankfurckim, urządzonym ku czci Anderssena. Jedyną jego porażką była właśnie poniższa partia, a wygranie w tych latach z Nimzowitschem było wielką sztuką, która udała się tylko nielicznym. Na temat, czy prezentowaną partię wygrał Przepiórka, czy… przegrał Nimzowitsch, można by było dyskutować.Wieczny eksperymentator i poszukiwacz nowych dróg zamiast normalnego 8…Hc7 wybrał zupełnie inny, co najmniej bardzo zobowiązujący plan 8…c4, połączony następnie z wymianą „dobrego” czarnopolowego gońca czarnych za „złego” gońca białych na c1. Trudno również powiedzieć, co skłoniło Nimzowitscha do wyglądającego na „harakiri” ruchu 14…f5, skoro na skrzydle królewskim nic jeszcze konkretnie czarnym nie groziło (a właśnie rezultatem tego ruchu było powstanie w ich obozie słabych punktów e5, e6 i g6), jak również do ruchu 19…Kh8. Silny ruch Przepiórki 21. Se5 skłonił Nimzowitscha do natychmiastowego oddania jakości, co praktycznie oznaczało koniec partii, chociaż Przepiórka realizował swą przewagę metodycznie, ostrożnie, powoli i dopiero po 50 prawie posunięciach zmusił swego wielkiego partnera do kapitulacji. Tak czy inaczej, to zwycięstwo było niewątpliwie najcenniejszym osiągnięciem naszego mistrza w całej jego długiej karierze.} 1. d4 Nf6 2. Nf3 e6 3. e3 c5 4. Bd3 d5 5. c3 Nbd7 6. Nbd2 Bd6 7. O-O O-O 8. Re1 c4 (8... Qc7) 9. Bc2 b5 10. e4 Bf4 (10... Be7 11. e5 Ne8 12. Nf1 (12. Re3 Nc7 13. Ne1 g6 14. Rg3 f5 15. exf6 Bxf6 16. Qg4 Bg7 17. Ndf3 Nf6 18. Qg5 Nh5 19. Qxd8 Rxd8 20. Rh3 e5 21. Rxh5 gxh5 22. Nxe5 Re8 23. f4 a5 24. N1f3 Bg4 25. Ng5 Bxe5 26. Bxh7+ Kg7 { Benitez Cadenas,L (1663)-Lopez Nunez,R (1482) Madrid 2016 0-1 (48)}) 12... f6 13. Bd2 fxe5 14. Nxe5 Nxe5 15. Rxe5 Nf6 16. Ng3 Bd6 17. Re1 Bxg3 18. hxg3 Qe8 19. Re5 Qf7 20. Bf4 g6 21. Bh6 Re8 22. a4 bxa4 23. Rxa4 Bd7 24. Ra3 Reb8 25. b4 {Binkis,M (2088)-Romanov,S Peterhof 2007 1/2 (67)}) (10... dxe4 11. Nxe4 Nxe4 12. Bxe4 Rb8 13. Qe2 Qc7 14. Bd2 Bb7 15. Rad1 Bxe4 16. Qxe4 Nf6 17. Qh4 b4 18. Ne5 bxc3 19. bxc3 Rb5 20. Bh6 Nd5 21. Bxg7 Kxg7 22. Re3 Nxe3 23. Qg5+ Kh8 24. Qf6+ Kg8 25. Qg5+ {Piantoni,R (2186)-Cedriano,F (2005) Bratto 2005 1/2}) (10... dxe4 $5 11. Nxe4 Nxe4 12. Bxe4 Rb8 $11) 11. e5 $16 Ne8 12. Nf1 Bxc1 13. Qxc1 h6 14. Qf4 f5 $2 {to po prostu samobójstwo} 15. exf6 Qxf6 (15... Ndxf6 16. Ne5 $16) 16. Qg3 a5 17. a3 (17. Nh4 Bb7 $16) 17... Ra6 18. Ne3 Rb6 (18... Bb7 19. Ng4 Qf4 20. Qxf4 Rxf4 21. Nfe5 Nxe5 22. Nxe5 $16) 19. Re2 Kh8 $2 ({Lepsze było } 19... Bb7 $5 $16) 20. Rae1 Nd6 (20... Qd8 21. Nh4 Nef6 22. Ng6+ Kg8 23. Nxf8 Nxf8 24. f3 $18) {[#]} 21. Ne5 $1 Qg5 {ponieważ groziło Sg6+, jak i S3g4, czarne postanawiają oddać jakość, co jest jednak początkiem końca} 22. Qxg5 hxg5 23. Ng6+ Kg8 24. Nxf8 Kxf8 25. Ng4 Nf6 26. Ne5 b4 27. axb4 axb4 28. Ra1 Ke7 29. Ra7+ Bb7 30. Re3 bxc3 31. bxc3 Rb2 32. Nc6+ Kd7 33. Nb4 g4 (33... Nfe4 34. Ra2 Rb3 35. Bxb3 cxb3 36. Ra1 $18) 34. h3 (34. Re2 $5 Ke7 35. Kf1 Nd7 $18) 34... gxh3 35. Rxh3 Kc7 36. Rg3 Kb6 37. Ra2 Rxa2 38. Nxa2 Nde8 39. Re3 Bc8 40. f3 Bd7 41. Nc1 Kc7 42. g4 Kd6 43. Kg2 Nc7 44. Kg3 Be8 45. Kf4 Nd7 46. Ba4 Bg6 47. Bxd7 Kxd7 48. Ke5 Nb5 49. Na2 Nd6 50. Nb4 Ke7 (50... Be8 51. Re1 $18) 51. Re1 (51. Nc6+ $5 Kd7 52. Nd8 Bf7 $18) 51... Nf7+ (51... Be8 52. Kf4 Kf7 53. Na6 $18) 52. Kf4 Kf6 53. Ra1 Bh7 (53... Bd3 54. Ke3 $18) 54. Ra6 g5+ 55. Ke3 Ke7 56. Nc6+ Kf6 57. Nb8 Bg8 (57... Bc2 58. Nd7+ Ke7 59. Ra7 $18) 58. Nd7+ Ke7 59. Ne5 ({ Lepsze było} 59. Nc5 Nd6 60. Ra7+ Ke8 61. Ra8+ Kf7 62. Nxe6 Kxe6 63. Rxg8 $18) 59... Nxe5 (59... Kf6 60. Ra8 Kg7 $18) 60. dxe5 Kf7 (60... Bf7 61. Ra7+ Ke8 $18 ) 61. Ra7+ Kg6 62. Re7 Bf7 63. Kd4 Kg7 64. Kc5 Kf8 (64... Kg6 65. Rc7 Bg8 66. Kd6 $18) 65. Kd6 Kg7 66. Rc7 Kf8 67. Rc8+ Kg7 68. Ke7 Bg8 69. Rf8 Bh7 70. Rf7+ Kg6 (70... Kh6 71. Rf6+ Kg7 72. Rxe6 $18) 71. Rf6+ (71. Kf8 Kh6 72. Rf6+ Bg6 73. Rxe6 d4 74. Rxg6+ Kxg6 75. e6 dxc3 76. e7 c2 77. e8=Q+ {z wygraną białych }) 71... Kg7 72. Rxe6 (72. Rxe6 Bc2 73. Kd6 $18) 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

Wybrane partie Dawida Przepiórki